Li bajarokê Olîmposê yê Yewnan ji bo rûmeta Zeus pîrozbahiyekê olî dihat amadekirin. Ev pîrozbahî hezar sale didome û îro veguhestiya werzişa herî mezin a cîhanê. Destpêka BZ 776, bû salnameya ya Yewnan a bingeh în. Piştî wê salê, ji derbasbûna 4 salan re gotin Olîmpiyat. Çima wiha gotin?
Ji ber lîstikên olîmpiyatê, helbet. Reqabet mirovan baştir dike, an Yewnanê kevnar wiha fikirîne. Ji bilî werzişê, pêşbaziya muzîk, stirîn û helbestan hebû. Hûn bi xwe dikarin vana ji xebatên wêjeyî dikarin bixwînin, weke ‘’iliad’’a Homer û ‘’Aeneid’’ a Virgil. Lehengên mîtolojîk jî, pêşbazên baş carcaran ecibandine, ne wiha ye? Di sêzdeh lîstikên ewil de, olîmpiyatên Yewnan ên kevnar, tenê ji bazdaneke 200 metreyî pêk dihat. Lê bi demê re pêşbaziyên bi heyecan yên nû wekî boks, pêşbaziya qerdêle û qantir, û bazdanekê ku lîstikvanan zirx li xwe kirî pir şampiyonên bihêvî dianî li stadyûma olîmpiyatê. Kombînasyona ku, baz xwe avêtin, pêlewanî, cirîd, û avêtina diskê ku pentatlon tê zanîn bû pêşbaziyeke gerdûnî û pankrasyon şerê kulma ku tenê gezkirin û çav derxistin qedexe ye, tenê yên xezimtir dikarin li ser bikevin û biserketin jî. Di dîroka olîmpiyatê de nanpêj Coroebus baştir tu kes tune ye, ew bû şampiyanê olîmpiyata yekem.(BZ.776) û tu kes nikare Orsippuse Megarayî ji bîr bike ku, şampiyonê olîmpiyata BZ 720an ji bo hêsantir bibeze cilên xwe avêtiye, di Yewnana kevnar de bûye destpêka pêşbaziya baza tazî ya kevneşopî.
PZ 391ê de, Împaratorê Romayê, yê Xrîstiyan Theodosius, kevneşopiyên pagan qedexe kir û cîhan ji lîstikên olîmpiyatan bêpar ma. Lê wekî atletê Pankrasiyon, bi hêsanî têk naçin û 1500 sal piştre di 1896 olîmpiyata modern li Atînayê dîsa destpêkir. Î ro olîmpiyatên havîn û zivistanê hezar atlêtê gerdûnî tîne bal hev. ji bo pêşbaziyên herî navdar, bi milyonan mirov kom dibin.
Citius(leztir), Altius(jortir), Fortius(zeximtir). Sê dirûşmên olîmpiyatê ne.
Jêderk : https://www.youtube.com/watch?v=wYTOzP7gZko